Caché - Saklı (2005)

Duvarlarda yılların entelektüel birikiminin yansıması olan kitapların, beyaz tonların hakim olduğu sade ve güzel tasarımlı mobilyaların, büy...

Duvarlarda yılların entelektüel birikiminin yansıması olan kitapların, beyaz tonların hakim olduğu sade ve güzel tasarımlı mobilyaların, büyük şarap kadehlerinin olduğu tam korunaklı bir malikane. George kitaplar üzerine konuşulan bir talk show programının sunucusu. Anne ise kaliteli eserlerin fransızca çevirisinin yapıldığı bir yayın evinde çalışıyor. Pierrot ise ergenlik sorunlarıyla boğuşan evin küçük oğlu. Kusursuz bir Fransız burjuva ailesi. Yönetmen Michael Haneke'nin izlememiz için seçtiği bu aile bu kez, daha filmin ilk sahnesi ile birlikte izlendiklerinin farkına varıyorlar. Jeneriğin geçtiği bu sahne tam korunaklı malikanemizin dışarıdan çekilmiş bir video görüntüsü aslında. Bu video görüntüsü ailemize posta yoluyla yollanıyor ve içerisinde saldırgan hiç bir unsur barındırmamasına rağmen ailemizi terörize ediyor. George'un Anne'e dediği “Eğer provoke olursan onların istediğini yapmış olursun.” lafı da George'un bunu bir terörist saldırı olarak algıladığını gösteriyor. Haneke, sanırım burada bize bir burjuva ailesini darmaduman edebilmek için kendi evlerini dışarıdan izlettirmeniz yeterlidir demek istiyor.

Darmaduman olmuş George ve karısı Anne kasetlerini alıp apar topar polise gidiyorlar. Polis kasedi yeterince ofansif bulmadığı için bir şey yapamıyor. Sinir bozucu videolar posta yoluyla gelmeye devam ederken rutini kasede sarılı olan çizimler bozuyor. Anlam verilemeyen bu ilkokul çocuğu çizimleri George'u gereğinden fazla rahatsız ediyor. Hatta geçmişine dair rüyalar görmesine bile neden oluyor. Film bu durumdan sonra rengini belli ediyor ve aslında bir geçmiş hesaplaşmasını konu ettiğini açıklıyor.

Michael Haneke filmlerinin ortak teması olan ötekileştirme ve faşizm Cache'de de yoğunluğunu arttırarak devam ediyor. Hikaye motivasyonunu o kadar küçük ayrıntılardan alıyor ki, bu küçük ayrıntıları birleştirdiğinizde ortaya çıkan büyük resim insanı etkilemeye yetiyor. Tüm alt metninin dışında konvansiyonel izlencesi, kasetlerin kim ya da kimler tarafından gönderildiği sorusu etrafında ilerliyor. George bir dedektif edasıyla görüntüleri inceliyor. Aslında çok da araştırmasına gerek kalmıyor. Kasetler George'u Majid'e götürüyor. Majid Cezayir asıllı bir fransız. 1960'larda Fransa'nın Cezayirlilere uyguladığı katliam sonucu ailesi öldürülüyor ve Majid, George ve ailesi ile yaşamaya başlıyor. Küçük George kendisinden farklı olan bu Arap çocuğunu evinde istemediği için Majid'e bir oyun oynayarak -Majid'e bir horozun kafasını kestirir ve onu ailesine şikayet eder.- onu evden attıyor. Herkes kendi yoluna gidiyor. Cezayirli yaşaması gereken hayatı yaşıyor. Şanslı burjuva yaşaması gereken yaşamına devam ediyor.

Haneke, Majid ve George üzerinden, “aydın ve modern” Fransa'nın, “üçüncü Dünya ülkesi” olan Cezayir asıllı vatandaşlarının üstündeki, halen günümüzde de devam eden tutumunu inceliyor. Entelektüel gelişimini tamamlamış George, geçmişte yaptığı hatanın ahlaksal çöküntüsünün travmalarını yaşıyor. Bir yandan yaptıklarının yanlış olduğunu biliyor ve kendisine konduramıyor bile. Bir yandan da Majid ile karşılaştığında altı yaşındayken Majid'e davrandığından çok da farklı davranmıyor. Haneke burada da bazı derin sorular soruyor aslında. Altı yaşındaki çocuk yaptıklarından sorumlu olabilir mi? Altı yaşındayken kendisinden farklı olandan nefret etmesi ve onu kapı dışarı etmeye çalışması güdüsel bir tepki mi, yoksa öğretilmiş bir faşizmin sonucu mu? Ya da Fransa'ya özgü bir kolektif bilincin dışavurumu mu? Majid'in Fransa'nın sembolü olan horozun kafasını kesmesi belki bu soruya ufak bir yanıt olabilir. Acaba bu hikaye Fransa'nın Cezayir asıllı vatandaşlarına yaptığı ayrımcılığın bir alegorisi mi?

George' a yollanan kasetlerin akıbetinin belirsiz olması Haneke'nin Funny Games'de de yaptığı, Hollywood'un seyirciye dayattığı izleme alışkanlıklarını kırma isteğinin bir devamı. Belki de “Bu hikayeyi size zaten izlettim. Burjuvanın ötekiye yaptığı haksızlığı görmenize sebebiyet vermiş kasetlerin kim tarafından yollandığının bu saatten sonra ne önemi var ki?” demiş olabilir Haneke.

Bu derece minimalist bir bakış açısı ile bu hikayeyi bu kadar yoğun anlatabilmesi Haneke'nin iyi bir senarist ve yönetmen olduğunu bize gösteriyor. Oyunculuklar filmden beklenildiği üzere oldukça rafine. Özellikle Daniel Auteuil. Eksiği olmaması bir yana fazlalığı da olmaması çok iyi, çünkü entelektüel bir televizyon programcısı karakteri, karikatürize edilseydi filmin gerçekçiliği büyük bir sekteye uğrayabilirdi. Juliette Binoche oynadığı karakter gereği yeteneklerini çok sergileyememiş gibi. Majid'i oynayan Maurice Bénichou ise filme renk katan oyuncu olmuş. Yüzündeki huzur yayan ifade Majid'le özdeşleşmeye itiyor seyirciyi. Bu Haneke'nin filmlerinde pek başımıza gelmeyen bir şey. Karakterin tamamen masum olması ve içinde bulunduğu duruma elinde olmadan gelmesi sonucu oluşan acıma duygusu “Acaba bu da yine yönetmenin seyirciye oynadığı oyunlardan biri mi?” sorusunu aklıma getiriyor.

Cache, usta bir yönetmenden beklenildiği üzere, üzerine oldukça düşünülmüş, ayrıntıların zenginleştirdiği bir film. Hikaye anlatma biçimi olarak yenilikler arayışı açısından heyecan verici bir yapım.

Yönetmen : Michael HANEKE
Senaryo : Michael HANEKE
Görüntü Yönetmeni : Christian BERGER
Yapım : 2005 – Fransa, Avusturya, Almanya, İtalya, ABD - 117 Dk.
Tür : Dram / Gizem / Gerilim

Oyuncular:
Juliette BINOCH
Daniel AUTEUIL
Maurice BENICHOU
Annie GIRARDOT
Lester MAKEDONSKY
Daniel DUVAL



İNCELEYEN : KAAN ÖZCAN